Propolis - kit pszczeli


Propolis - kit pszczeli

Propolis (kit pszczeli) wytwarzany przez pszczoły z substancji żywicznych młodych pączków roślin (głównie: topoli - kolor brązowy, brzozy - czarny, olchy - kolor żółty). Kolor propolisu zależy głównie od tego z jakiej rośliny został pozyskany. Pszczoły zbierając te substancje mieszają ze swoją śliną i znoszą do ula. Przyniesiony na obnóżach propolis jest zdejmowany przez pszczoły ulowe w miejscu przeznaczenia. Operacja może trwać do 48 godzin. Ciepły kit pszczeli jest kleisty, dzięki czemu idealnie nadaje się do oblepiania ramek oraz ścian ula. Zbieranie propolisu jest czynnością bardzo żmudną i spracowującą, dlatego pracę z tym związaną wykonują najstarsze pszczoły. Używany jest przez pszczoły w celu uszczelnienia gniazda, do jego dezynfekcji przeciwko grzybom i bakteriom oraz do polerowania komórek plastra przed złożeniem do nich jaj przez matkę. W zależności od cechy danej pszczoły, jedne kitują lepiej inne gorzej, a niektóre wcale. Kit pszczeli dobrze rozpuszcza się w alkoholach, acetonie i chloroformie. Nie jest prawie wcale rozpuszczalny w wodzie. Jest dużo twardszy i odporniejszy na temperaturę niż wosk. Konsystencja propolisu zależy od warunków otoczenia.
W temperaturze niższej od 15°C jest twardy i kruchy, w 35°C mięknie, w 70°C staje się półpłynny , a w temperaturze około 100°C ulega stopieniu. Jak widzimy jest produktem bezpostaciowym o bardzo charakterystycznym zapachu oraz gorzkim i piekącym smaku.
Po roku przechowywania kit pszczeli traci częściowo swoją aktywność biologiczną, po dwóch latach nie wykazuje jej prawie wcale.

Skład propolisu zależy od miejsca jego pochodzenia:

50–55% żywicy;
30–40% wosku roślinnego i wosku pszczelego;
5–10% olejków eterycznych;
białka (pyłek);
mikroelementy (Cu, Si, Mg, Mn, Zn);
witaminy z grupy E, H, P i B.

Właściwości biologiczne propolisu

Przed leczniczym zastosowaniem propolisu, należy się najpierw upewnić, czy nie jesteśmy na niego uczuleni! Na propolis uczulonych jest 0,84% zdrowych ludzi i 2,44% pacjentów oddziałów dermatologicznych. 
Możemy to sprawdzić poprzez pocieranie propolisem delikatnych części dłoni i obserwowaniu czy nie występuje reakcja alergiczna (zaczerwienienie, swędzenie).
Podatne na alergię propolisową są zwykle osoby uczulone na użądlenia pszczół, inne produkty pszczele, cierpiące na alergiczne schorzenia skóry i dróg oddechowych. Nadwrażliwość na propolis może także występować u osób uczulonych na leki, kosmetyki, detergenty i olejki eteryczne.

     Poniżej znajdują się najczęściej przyrządzane mikstury z propolisu, stosowane przez naszych klientów:

EEP Etanolowy Ekstrakt Propolisowy: 50 g rozdrobnionego propolisu, 500 cm3 alkoholu etylowego 70% (350 ml spirytusu i 150 ml przegotowanej wody) - pozostawić w temperaturze pokojowej, bez dostępu światła, przez ok. 14 dni - codziennie wstrząsać. Wstawić na 24 godziny do lodówki. Przecedzić. Przechowywać w temperaturze pokojowej w ciemnym szklanym naczyniu nie dłużej jak 6 miesięcy.

Dlaczego EEP nie powinno zawierać więcej jak 70% alkoholu? Ponieważ w wyższym stężeniu występuje szybsza denaturacja białek zawartych w propolisie. Ponadto wosk częściowo rozpuszcza się w alkoholu, a zmniejszając jego moc do 70% otrzymujemy optymalne rozwiązanie zapobiegające rozpuszczaniu wosku. W EEP zależy nam głównie na rozpuszczeniu kitu pszczelego.

Najłatwiejszym sposobem rozdrobnienia propolisu jest jego kruszenie po wcześniejszym schłodzeniu (lub zamrożeniu), ponieważ ciepły propolis jest kleisty i ciągnący. Czym lepiej rozkruszony propolis, tym szybciej się rozpuści w pokojowej temperaturze. Po rozpuszczeniu, a następnie schłodzeniu mikstury, zbędne zanieczyszczenia można łatwo przecedzić przez sitko wyłożone gazą lub watą.

Maść propolisowa: do sporządzenia maści propolisowej potrzebujemy dwóch składników: 100ml nalewki propolisowej EEP i 100g wazeliny. Etanolowy ekstrakt propolisowy należy odparować do uzyskania gęstej cieczy. W tym celu najlepiej nalać 100ml EEP do naczynia, które umieścimy w drugim z gorącą wodą. Po uzyskaniu odpowieniej konsystencji dodajemy 100g wazeliny i mieszamy. Gotowe.
     Znajomy pszczelarz robi to trochę inaczej. Do proporcji nie przykłada zbyt dużej wagi, on robi wszystko "na oko". Jak da więcej propolisu maść będzie mocniejsza i na odwrót. Składniki mniej więcej takie jak podałem w nawiasach. Czysty propolis (150g) wkłada do słoiczka (350ml) z wazeliną. Słoiczek wstawia do piekarnika ustawionego na temperaturę około 70°C (nie przekracza 75°C, termometr w piekarniku), całość grzeje przez 2-2,5 godziny, co jakiś czas mieszając. Po wymieszaniu rozlewa do mniejszych opakowań i maść gotowa. Osobiście używałem tej maści, zapewniam, że działa. 

Skład chemiczny EEP

Przepisy na zastosowanie Etanolowego Ekstraktu Propolisowego (EEP):

Przepisy na zastosowanie maści propolisowej:

Przepisy na zastosowanie surowego propolisu:

Należy zwrócić uwagę na to, że nałożona na noc maść propolisowa może pobrudzić naszą pościel, a nalewka propolisowa po odparowaniu spirytusu pozostawi ślad propolisu.

Dziwnów pokoje noclegi